Menu

مهنازعباسی،عضوهيات علمی دانشکده الهيات دانشگاه الزهرا 

به نام خدا

موضوع: طرح درس برای درس "تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی "                        مقطع : کارشناسی

مدرس: مهناز عباسی                           ....                       نیمسال: (1-99)

 
جلسه درس نامه تاریخ

جلسه اول

یکشنبه 10-12

معارفه با دانشجویان، معرفی منبع درس و شیوه های انجام فعالیت تحقیقی میان ترم، توضیح درباره ارزشیابی مستمر و پایان ترم و تذکر برخی از مقررات آموزشی

درس اول: ضرورت واهمیت درس، تبیین واژگان ومفاهیم کلیدی: تاریخ، تمدن، فرهنگ، تمدن اسلامی

99/6/23

جلسه دوم

گفتگوی کوتاه مناسبتی، حضور و غیاب، پاسخ به ابهامات دانشجویان پس از حذف و اضافه

درس دوم: واژه شناسیِ اصطلاحات درس، محدوده تاریخی و جغرافیایی تمدن اسلامی (با استفاده از عکس و نقشه) تفاوت و تشابه فرهنگ و تمدن، مفاهیم سنت ومدرنیته
99/6/30
جلسه سوم

حضور و غیاب، پرسش ازفصل 1(به شکل داوطلبی وآشنائی با نمونه سوالات امتحانی)

درس سوم: ویژگی ها وشاخصه های تمدن وفرهنگ، عوامل موثر درانحطاط وپیشرفت کلیه تمدن ها، مهم ترین نظریات درباره شکل گیری تمدن اسلامی (بررسی نظریات رقیب)

ارایه یک فعالیت هنری (خطاطی، نقاشی، نگارگری) توسط یکی از دانشجویان به مدت 7دقیقه
99/7/6
جلسه چهارم

حضور و غیاب، پاسخ به سوالات احتمالی دانشجویان

درس چهارم: آیا تمدن اسلامی صرفا اخذ و اقتباسی از تمدن های مجاور است؟میزان تاثیر تمدنهای پیشین در پیدایش تمدن اسلامی: بررسی نقش تمدن های ایرانی،یونانی، مصری، سریانی، هندی ویمنی،آیا اساسا تمدن اسلامی هویت مستقلی دارد؟

99/7/13
جلسه پنجم

حضور و غیاب،پرسش از فصل2، ارایه کنفرانس همراه با پاورپوینت درمعرفی تعدادی از دانشمندان بزرگ جهان اسلام در رشته های مختلف علوم اسلامی و غیر اسلامی

درس 5:آغاز حرکت علمی مسلمانان، معرفی نهضت ترجمه در تمدن اسلامی و ادوار آن در عصر امویان و عباسیان
99/7/20
جلسه ششم

حضور و غیاب ،پاسخ به سوالات دانشجویان، ارایه کنفرانس توسط دانشجویان در مورد تاثیر نهضت ترجمه در رشد اندیشه ها ی کلامی

درس6: پیامدهای منفی و مثبت نهضت ترجمه ،عوامل درونی و بیرونی ترغیب مسلمانان به ترجمه آثار تمدن های مختلف
99/7/27
جلسه هفتم                                            تعطیل رسمی 99/8/4
جلسه هشتم

حضور و غیاب، پرسش از فصل3

درس8: ذکرتاریخچه آموزش درمیان مسلمانان وسیرتحول نهاد آموزش درعصر پیامبر اکرم (ص)، عصر خلفا، عصر امویان و دوره عباسیان ،معرفی مراکز و اماکن آموزشی در تمدن اسلامی به ترتیب ظهور آن مراکز در شرق و غرب جهان اسلام: 1- مسجدها 2- زاویه ها 3-مکتب
99/8/11
جلسه نهم

حضور و غیاب، ارایه کنفرانس درمعرفی چند مورد ازمساجد آموزشی در تمدن اسلامی مانند «مسجد اموی دمشق، قبه الصخره، جامع منصور» با پاور پوینت

درس 9: 4- مدرسه ها: معرفی مدارس بزرگ در جغرافیای تمدنی اسلامی، 5- جامعه ها 6-رباط ها7-خانه دانشمندان8-کتابفروشی 9-بیمارستان های آموزشی10-رصدخانه ها ،توضیح مختصری از ساختار آموزش در تمدن اسلامی
99/8/18
جلسه دهم

حضوروغیاب، پرسش ازفصل4، ارایه سه مورد از فعالیتهای عملی توسط دانشجویان هنر (معرق، تذهیب، منبت)

درس10: هنردر تمدن اسلامی، دیدگاه اسلام درباره شاخه های مختلف هنری: طرد یاقبول؟ سیر تحول هنر در اسلام زمان حضور پیامبر اکرم (ص)، تحولات هنر اسلامی از ابتدا تا سقوط امویان
99/8/25
جلسه یازدهم

حضورو غیاب،ارایه سه مورد از فعالیتهای عملی توسط دانشجویان هنر (فرش، طراحی و ساخت ماکت مسجد اعظم قرطبه و مسجد تاج محل)

درس11:جایگاه هنردر عصرعباسیان، بررسی دومورد ازمهم ترین شاخه های هنر (معماری وهنرهای تزئینی) در عصر سه خلافت مهم اسلامی، امویان ،عباسیان و فاطمیان
99/9/2
جلسه دوازدهم

حضورو غیاب،پرسش از فصل 5، ارایه دو مورد از فعالیتهای عملی توسط دانشجویان هنر(طراحی ودوخت نهایی لباس سربازان دوره سلجوقی،تهیه فیلمی از شاهکارهای هنری عصر سلجوقیان)

درس12: بررسی تاثیر تمدن اسلامی بر تمدن غرب، چگونگی گسترش فرهنگ اسلامی در اروپا، چگونگی نفوذ تمدن اسلامی در اروپا، معرفی مهم ترین کانون های جغرافیایی برای انتقال تمدن اسلامی به اروپا شامل(مصر، اندلس، سیسیل)
99/9/9
جلسه سیزدهم

حضور و غیاب،ارایه دو مورد از فعالیتهای عملی توسط دانشجویان (عکاسی ازچند بنا و توضیح تاریخچه آن)

درس 13: جنگ های صلیبی و گسترش فرهنگ اسلامی،انتقال علوم و فنون اسلامی به اروپا (فلسفه ،ریاضیات ، نجوم، شیمی، پزشکی، هنر) ورود واژه های اسلامی به زبان غربی
99/9/16
جلسه چهاردهم

حضور وغیاب، پرسش فصل6 ، ارائه مستندی ازظرفیت های کنونی جهان اسلام

درس14: بررسی چرائی انحطاط یا ایستائی تمدن اسلامی،عوامل درونی انحطاط تمدن اسلامی و نتایج آن 
99/9/23
جلسه پانزدهم

حضور وغیاب، پاسخ به سوالات دانشجویان،ارایه دو مورد از فعالیتهای عملی توسط دانشجویان

درس15: بررسی عوامل بیرونی شکست و افول تمدن اسلامی و نتایج آن. معرفی برخی نهادهای سیاسی ،اجتماعی تمدن اسلامی مانند: دیوان ها، منابع مالی و خراج، دستگاه نظارت، حسبه .
99/9/30
جلسه شانزدهم                                              امتحان پایان ترم  

 

   منابع درسی برای دانشجویان:

1- تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی دکتر فاطمه جان احمدی و تاریخ فرهنگ و تمدن اسلام دکتر زهرا اسلامی فرد

   منابع مورد استفاده برای تدریس:

1- کتب شرق شناسی شامل: تاریخ اسلام دانشگاه کمبریج، ترجمه احمد آرام - عصر زرین فرهنگ و تمدن اسلامی ریچارد فرای - تاریخ تمدن ویل دورانت.

2- منابع تاریخ نگاری: فتوح البلدان بلاذری، معجم البلدان یاقوت حموی، کتاب های سفرنامه آثار دکتر عبدالحسین زرین­کوب

3- تاریخ ایرا ن، کارنامه اسلام، دو قرن سکوت.

4- تاریخ علوم عقلی در تمدن اسلامی تا قرن 5 ذبیح الله صفا

5- فرهنگ و تمدن اسلامی (4جلدی) دکتر علی اکبر ولایتی- خدمات متقابل اسلام و ایران استاد مرتضی مطهری

برنامه درسي: نيمسال اول تحصيلي 1399     درس: تاريخ فرهنگ و تمدن اسلامي      مقطع: كارشناسي